هماهنگی و تنظیم روابط بین قوا
(مفاهیم، چالشها و راهکارها)
یکی از تنشها و تعارضات همیشگی که بین بخشها و قوای مختلف یک نظام وجود دارد، استقلال و توانمندشدن هر یک از قوا از یک طرف و پکپارچگی و همسویی هر یک از آنها با کلیت نظام از سوی دیگر است. وقتی یک نظام با شرایط و پیچیدگی متنوع محیطی در سطح جامعه و سطح بینالمللی روبرو میشود این امر میزان تنش و تعارضات یا عدم همسویی بین قوا را افزایش خواهد داد. همواره از افزایش قدرت کشورها بر پایه توانمندشدن، هر یک از قوا در امر مربوط از یک سو و همسویی و هماهنگی قوا از سوی دیگر، با کاهش تنشها و تعارضات، ارتباط دوسویه دارد. کتاب هماهنگی و تنظیم روابط بین قوا (مفاهیم، چالشها و راهکارها) نوشته دکتر سید محمد میرمحمدی به دنبال ارائه مدلی است تا بتواند با حداکثر بهرهوری موانع را پشت سر گذاشته و به هماهنگی و رابطه هرچه مطلوبتر قوا منجر گردد. این کتاب در چهار فصل تهیه و تدوین یافته است:
فصل اول به ارائه مفاهیمی از جنس اداره امور عمومی پرداخته شده که موضوع آن به هماهنگی و کنترل قوا مربوط میگردد. موضوعات این فصل در قالب چهار بخش مطرح گردیده است: در بخش اول به بحث اعتماد، انواع اعتماد، نحوه شکلگیری اعتماد و تأثیری که بر هماهنگی بین قوا دارد، پرداخته شده است. بخش دوم به مباحث کلیدی پاسخگویی و مفاهیم مرتبط با آن یعنی سازوکارهای پاسخگویی، انواع و اشکال پاسخگویی، اهداف پاسخگویی و در نهایت موضوع پاسخگویی در نظام جمهوری اسلامی ایران، تشریح شده است. بخش سوم به عنصر شفافیت، انواع و اشکال شفافیت و تأثیری که شفافیت بر هماهنگ و یکپارچه ساختن قوا دارد، نگاه انداخته است. در بخش چهارم و بخش پایانی از فصل اول، مفاهیم مشارکت، مشارکت در اسلام، انواع و اشکال مشارکت و نتایج حاصل از مشارکت جهت کنترل و هماهنگی، مورد توجه واقع گردیده است.
فصل دوم به ضرورت تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی ایران میپردازد. مطالب این فصل نیز در سه بخش ارائه گردیده است: بخش اول به بحث جدایی اداره از سیاست و تئوریهایی که در این زمینه وجود دارد، پرداخته است. در بخش دوم به نقشی که هر یک از قوای سهگانه دارند و نحوه موازنه و مراقبه آنها توجه شده است. در بخش سوم این فصل، به بررسی نقش اصول ۵۷ و ۱۱۰ قانون اساسی برای هماهنگی و تنظیم رابطه بین قوای سهگانه پرداخته شده است. در فصل سوم به تعارض و حل آن در بین قوای سهگانه پرداخته شده است. در این قسمت از کتاب ضمن مرور تعاریف و مفاهیم تعارض، انواع تعارض و سیر تکامل مباحث مرتبط با مدیریت تعارض مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با ارائه توضیحاتی در خصوص تعارض و مدیریت آن در اندیشه و سیره بزرگان دین مبین اسلام، رویکرد اسلامی حل تعارض، مورد توجه قرار میگیرد. در بخش پایانی این فصل نیز در خصوص نهادهای قانونی مدیریت و حل تعارض در جمهوری اسلامی ایران و نحوه انسجامبخشی از طریق این نهادها، توضیحات کاملی ارائه گردیده است. مطالب فصل چهارم با موضوع کنترل، هماهنگی و تنظیم روابط بین قوا، در قالب چهار بخش ارائه شده است. در بخش اول در خصوص مفاهیم کنترل، فرایند کنترل، انواع آن و اثرات و خروجیهایی که کنترل مؤثر میتواند برای تنظیم روابط بین دستگاههای دولتی و قوای سهگانه داشته باشد، توضیحات ارائه میشود. در بخش دوم، هماهنگی، هدف از هماهنگی، اشکال و سطوح هماهنگی و همچنین چالشهایی که بر سر هماهنگی میدان قوای سهگانه وجود دارد، مورد بحث قرار گرفته و در بخش سوم به مطالعه تطبیقی کشورهای مختلف و مکانیزمهای حل اختلاف در این کشورها پرداخته شده است. در بخش چهارم به توضیح بحران و انواع بحران اشارهای میشود و در نهایت، در بخش پایانی این فصل فرایند اعمال بند ۷ اصل ۱۱۰ قانون اساسی و اهداف و وظایف ستاد (دبیرخانه) اجرایی بند ۷ اصل ۱۱۰ و راهکار و مدل نهایی پیشنهادی جهت ایجاد هماهنگی و نظارت بین قوا، مورد بحث قرار میگیرد. این کتاب توسط نشر نگاه دانش در ۲۱۶ صفحه به چاپ رسیده و به قیمت ۲۰هزار تومان عرضه میشود.